Mitrovica je, bez sumnje, jedan od najvažnijih gradova, ne samo na Kosovu, već i na celom Ilirskom poluotoku i izvan njega. Nalazi se u aluvijalnim poljima reke Ibra, Sitnice i Ljušte i njihovih okolnih brda.
Geografski položaj je zbog reljefa, povoljan. Koridor sever – jug kroz dolinu Ibra – Sitnice je važan za kulturno-ekonomska pitanja zato što povezuje grad sa mnogo drugih zemalja. Grad je omeđen padinama Kopaonika, Rogozne, Mokre Gore i Čičavice. Područje Opštine se graniči sa opštinom Zvečan (sever), opštinom Podujevo (istočni deo), opštinom Vučitrn (na jugu), opštinom Srbica (na zapadu) i opštinom Zubin Potok (na severozapadu). U smeru Sitnice se nadovezuje sa Kosovskom ravnicom. Grad, na južnoj strani, odvaja od Kosovskog basena tufoidno brdo Bair (520 m). Celo područje Mitrovice i okoline je važno mesto, posebno za tranzitni saobraćaj. Mitrovica se nalazi stopi 42,53 ° severne latitude i na 25, 52 ° istočne latitude kao i na 508-510 m nadmorske visine. Celo područje okoline Mitrovice, kao što smo rekli, ima važnu stratešku poziciju, posebno za tranzitni saobraćaj. U ovoj regiji se presecaju važni putevi koji vode u untrašnjost Ilirskog poluostrva, ka Jadranskoj obali, u Egejskom moru i Crnom moru. U tom smeru, prolazi železnica koja povezuje jug i sever Ilirskog poluotoka. Na području opštine Mitrovice, uz Zvečan, prema zapisima iz 1987 godine, bilo je 56 katastarskih područja površine 45918 ha, 96 ara, 55 m. Kao deo mikroregionalne doline Kosova, basen Mitrovice se sa severa zatvara dominantnim vulkanskim brdom Zvečan (799 m), brdom Sokolica (918 m) i planinom Majdan (1268 m). Mitrovica se istočno, graniči sa brdom Lisica (665 m) sa jugoistoka brdom Crnuša (Cërrnushës, 1010 m) i na zapadu sa brdom Zmić (822 m) i Grmovo (782 m). Dominantne morfološke karakteristike na području opštine Mitrovica, su planine – brda. Na širem području Mitrovice dominira planinski krajolik, gde živi preko 120.000 stanovnika.
RELJEF
Reljef na području opštine Mitrovica se sastoji od nekoliko celina, međutim, planinski krajolik, stvara glavne oblike fizionomije ovog geografskog područja. Kategoriji brdo-planinskog reljefa pripada veći deo površine, posebno na području Bajgora Shale (istok), pa je opština Mitrovica više planinsko područje nego ravnica. Reljef se karakteriše dinamičkom plastikom jer planinske reke i rečice, sa velikom snagom erozije, formirale su relativno duboke doline, koje dele planine Bajgorske Šalje, jedne od drugih u obliku izoliranih planina i brda. Razumljivo, njihovom sadašnjem morfološkom izgledu je prethodila predispozicija tektonskih pokreta koji su se dogodili u vreme tercijera, kada su se nad krečnjačkim slojevima formirali debeli slojevi vulkanskih stena, koje kao rezultat postvulkanskih procesa, sadrže rude olova i cinka. Geološki i morfološki okolna teritorija Mitrovice je deo Dinarskog sistema. Bajgorska Šalja se nalazi istočno od Mitrovice. To je niskogorski predeo (1600 m). Zapažena je za mnogo vodom bogatim pašnjacima.
HIDROGRAFIJA
Opština Mitrovice, u celini je dovoljno bogata vodom. Glavne reke su: Ibar, Sitnica, Ljušta i Trepča. Ibar ulazi na područje Kosova, 10 km ispod sela Ribariće. Slivno područje na teritoriju Kosova je 3800 km ². Ukupna dužina je 280 km, ali samo 85 km je dužina koja prožima Kosovo (oko 15 km u opštini Mitrovica). Slivno područje pripada zapadnoj Moravi. Do Mitrovice ima smer severozapad – jugoistok, gde se uliva Sitnica. Dolina u tim sektorima je vrlo uska. U Ibar se ulivaju sledeće reke: Sitnica, Ljušta, Trepča, Bistrica, itd. Dolina Ibra je slikoviti krajolik. Uz nju prolaze saobraćajni putevi. Pre svega je to Jadranska magistrala, koja povezuje Mitrovicu i Crnu Goru. Od posljednjeg rata (1999 godine) promet kroz nju je puno smanjen. Jedan drugi deo ceste povezuje Kraljevo sa Raškom. Godišnji prosek količine vode koja teče kroz reku Ibar je 1146330000 m³. Dubina vode je drugačija jer je Ibar formirao svoje korito u različitim geološkim slojevima. U brdovitom području, u cilju poboljšanja režima strujanja reke Ibar, i složenog i racionalnog korištenja vode, se stvorilo jezero Gazivode, sa zapreminom vode koje je 390 000 000 m³. Njegova voda je namenjena za korištenje, osim za piće, i za navodnjavanje. Uz sav taj, dovoljnni hidrografski potencijal, izgrađena je hidrocentrala Gazivode, u sistem Ibra i ima moć od 34 MW. U blizini mesta gde se uliva u reku Ibar, u Sitnicu se uliva reka Trepča (14 km), koji izvire u Bajgori. Reka Ljušta (19 km) je desna grana Ibra i izvire iz brda Ljubovec (800 m) i prolazi kroz sopstveni kanjon usečen u krečna brda između Bajra i Šipolja i, prolazeći kroz grad (deo od mosta Lušte do izlivanja je pokriven asfaltom, put vodi kroz grad) se uliva u Ibar. U Ljušti blizu izvora Brabanika je izvor kisele sumporne vode, pod pritiskom unutrašnjih krečnih horizonta. Sitnica je glavna reka područja Kosova. Slivno područje je 286 m². Reljef sliva je gladak. Dužina reke je 110 km i prolazi kroz celu teritoriju. Reka ima kao polazište izvor Zhegovca, koji se nalazi na brdu istog imena (u južnom delu Kosova). Sitnica uliva reci Ibar prosečno 15 m³ / s vode. To je uglavnom ravna reka, tako da je njen tok gladak, postelja joj je plitka sa meandrima. Tokom poplava, reka menja preljev.
Vegetacija
Regija Mitrovice je vrlo bogata vegetacijom. Ima velika područja raznolikih izgleda. Osim polja, livada, pašnjaka i planinskih područja, gde rastu stabla različitih biljaka, deo okoliša područja Mitrovice, je golet. Šume se nalaze na uzvišicama Bajgore, dok su ostatak degradirane šumske površine, grmlje, žbunje koje rastu spontano. Od drveća rastu: bukva, cerovina, hrast, bor, topola, vrba. U Bajgori, zbog klime, duge zime i kratkih i svežih leta, sem krompira i ovsa, drugi usevi ne rastu niti se uzgajaju. Međutim, meko tlo, na rubu Sitnice i Ibra je vrlo plodno i tu se gaje pšenica, kukuruz, zob, raž, ječam, dinja, lubenica, kupus, krastavac itd. Vredno je primetiti da, između ostalih faktora, koji su uticali na oštećenje šumske vegetacije, su i otvaranje šumskih puteva.
FAUNA
Nekad je područje Mitrovice bilo bogato faunom. U brdsko-planinskim područjima su živeli: vuk, lisica, zec, jazavac, medved, divlja svinja, srna, divlje kokoši. Neprikladna seča šuma je izazvala previše opadanja njihovog broja. Regija Bajgore, i ne samo ona, stvara uslove za razvoj lova i lovnog turizma. U proteklom periodu u regiji Mitrovice, zbog zagađenja ekološkog okruženja, smanjio se i broj domaćih životinja. Broj krava, ovaca, koza, konja, bikova itd. se naveliko smanjio. Smanjen je i broj peradi: kokoši, gusaka i sl. Nekada je u rekama Mitrovici (Sitnica, Ibar) bilo mnogo ribe. Na tim rekama se vodio ribolov, a danas, zbog zagađenja voda, najveći broj riba je nestao.
