Mitrovica je, bez sumnje, jedan od najvažnijih gradova ne samo na Kosovu, već i u čitavom Ilirskom poluostrvu i šire. Nalazi se na aluvijalnoj ravni reka: Ibar, Sitnica i Ljušta, kao i na obroncima brda koja je okružuju.
Geografski položaj je promenljiv zbog reljefa. Koridor sever-jug kroz doline Ibra-Sitnice ima ekonomsku i kulturnu važnost jer ga povezuje sa mnogim različitim zemljama. Grad je okružen padinama Kopaonika, Rogozne, Mokre i Ćićavice. Teritorija ove opštine graniči se sa opštinom Zvečan (na severu), opštinom Bešiana (na istoku), opštinom Vučitrn (na jugu), opštinom Skenderaj (na zapadu) i opštinom Zubin Potok (na severozapadu). Prema Sitnici, povezan je sa Kosovskim poljem. Grad je, sa južne strane, razdvojen od Kosovske kotline vulkanskim brdom Bajrit (520 m).
Cela teritorija okruga Mitrovica ima važan položaj, posebno za tranzitnu komunikaciju. Mitrovica se prostire na geografskoj širini 42,53° i geografskoj dužini 25,52°, kao i na nadmorskoj visini od 508-510 m.
Cela teritorija okruga Mitrovica, kao što smo rekli, ima važan položaj, posebno za tranzitnu komunikaciju. Na ovom području očekuju se važne saobraćajnice koje vode ka unutrašnjosti Ilirskog poluostrva, Jadranskoj obali, Egejskom i Jadranskom moru. U ovom pravcu prolazi i železnica koja povezuje južni i severni deo Ilirskog poluostrva. Teritorija opštine Mitrovica, zajedno sa Zvečanom, prema podacima iz 1987. godine, imala je 56 katastarskih zona sa površinom od 45.918 ha, 96 ari, 55 m². Kao mikroregionalni deo Kosovskog polja, bazen Mitrovice sa severa je zatvoren dominantnim vulkanskim brdom Zvečana (799 m), brdom Sokolit (918 m) i planinom Majdan (1268 m). Sa istoka, Mitrovica se graniči sa brdom Lis (665 m), sa jugoistoka sa brdom Shkemzet (Cërnush, 1010 m), a na zapadu sa brdom Zmiq (822 m) i Gërmova (782 m). Dominantne morfološke karakteristike teritorije opštine Mitrovica su planinske i brdovite. U širem okrugu Mitrovice, prevladava planinski pejzaž, u kojem živi preko 120.000 stanovnika.
RELJEF
Reljef teritorije opštine Mitrovica sastoji se od nekoliko celina, međutim, planinski reljef oblikuje glavni izgled ovog geografskog prostora. Veći deo površine pripada kategoriji brdsko-planinskog reljefa, posebno oblasti Shala e Bajgorës (na istoku), zbog čega je opština Mitrovica više brdsko-planinski kraj nego ravničarski. Reljef je karakterističan po dinamičnom pejzažu, jer planinski potoci zajedno sa rečnim tokovima velike energije izazivaju eroziju formirajući relativno duboke doline, koje razdvajaju planine Shala e Bajgorës jednu od druge u obliku izolovanih planinskih i brdskih oblika. Razumljivo je da su njihovom morfološkom izgledu prethodili tektonski pokreti koji su se dogodili u tercijaru, kada su na slojevima škriljaca formirani debeli slojevi vulkanskog kamenja, koji su, kao rezultat postvulkanskih procesa, prenosili olovo i cink. Geološki i morfološki gledano, teritorija okruga Mitrovica deo je dinarskog sistema. Shala e Bajgorës je smeštena na istoku od Mitrovice. To je područje nižih planina (1600 m). Poznato je po brojnim vodama i bogatstvu šuma.
HIDROGRAFIJA
Opština Mitrovica, uopšteno, raspolaže obilnim vodenim resursima. Glavne reke su: Ibar, Sitnica, Ljušta i Trepča. Ibar ulazi na teritoriju Kosova 10 km ispod sela Ribariće. Površina sliva reke na teritoriji Kosova je 3800 km². Ukupna dužina je 280 km, ali samo 85 km odnosi se na deonicu koja prolazi kroz Kosovo (oko 15 km opštine Mitrovica). Sliv reke pripada Zapadnoj Moravi. Do Mitrovice, Ibar teče pravcem S-J, gde se uliva Sitnica. Dolina u ovim sektorima je uska. Reka Ibar ima ove pritoke: Sitnica, Ljušta, Trepča, Bistrica itd. Dolina Ibra ima slikovit pejzaž. Kroz nju prolaze saobraćajnice. Najvažnija je magistralni put Jadrana, koji povezuje Mitrovicu sa Crnom Gorom. Od poslednjeg rata (1999), kretanje kroz nju je znatno smanjeno. Druga deonica puta povezuje Rašku sa Kraljevom. Prosečna godišnja količina vode u slivu reke Ibar je 1.146,33 miliona m³. Dubina vode je različita zbog toga što Ibar svoj tok formira u različitim geološkim slojevima. U brdskom području, radi poboljšanja režima protoka reke Ibar i racionalne i kompleksne upotrebe njenih voda, formirano je jezero Gazivode, čiji je zapremina vode 390.000.000 m³. Njegova voda je planirana da se koristi, osim za piće, i za navodnjavanje. Sa ovim dovoljnim hidrografskim potencijalom, izgrađeno je jezero Gazivode, koje je izgrađeno u sistemu reke Ibar i ima instalisanu snagu od 34 Mw. Blizu mesta gde se uliva u Ibar, Sitnica prima reku Trepču (14 km), koja izvire u planini sa istim imenom (na jugu Kosova). Reka Ljušta (19 km) je desna pritoka reke Ibar i izvire u brdu Lubovec (800 m) i prolazi kroz svoju klisuru u stenama između brda Bajrit i Shipolit i, prolazeći kroz grad (deonice od mosta Ljušta do ušća su pokrivene i na kojima prolazi asfaltni put kroz grad), uliva se u Ibar. Kod Ljušte, blizu Brabonika, na površini zemlje izvire izvor sumporne vode pod pritiskom unutrašnjih gasova koji se nalaze ispod geoloških horizonta. Sitnica je glavna reka na Kosovskom polju. Površina sliva reke je 286 m². Reljef ovog sliva je blag. Dužina reke je 110 km i nalazi se u potpunosti na teritoriji Kosova. Izvor reke služi kao izvor Zhegovci, koji se nalazi u istoimenoj planini (na jugu Kosova). Reka Sitnica se uliva u Ibar prosečno sa 15 m³/s. To je pretežno nizinska reka, pa je njen protok miran, korito je ravno i sa meandriranjem. Tokom poplava reka izlazi iz korita i menja ga.
VEGETACIJA
Područje Mitrovice je bogato raznovrsnom vegetacijom. Ima velike površine različitih pejzaža. Osim oranica, livada, pašnjaka i planinskih površina, gde rastu različite biljke i drveće, područje Mitrovice, jedan deo okruga je goli. Više šuma nalazi se u oblasti Shala e Bajgorës, dok je ostatak površina degradiranih šuma, šiblja, trnja, koje spontano rastu. Od drveća rastu: javor, hrast, bukva, bor, jela, smrča. U Shala e Bajgorës, zbog klime, dugih zima i kratkih leta i svežih, jesenjih i prolećnih vetrova, osim krompira i ječma, ne rastu i ne gaje se stari usevi. Ipak, meka zemlja uz Ibar i Sitnicu itd. je prilično plodna i gaji se pšenica, kukuruz, ječam, raž, pirinač, jabuke, kruške, šljive, breskve, lubenica, dinje itd. Treba napomenuti da je, pored drugih faktora, krčenje šuma doprinelo uništavanju šumskog bilja.
FAUNA
Nekada je područje Mitrovice imalo prilično bogatu faunu. Na brdsko-planinskim područjima su živeli: vuk, lisica, zec, kuna, medved, divlja svinja, jelen, fazan, divlja patka. Neplansko krčenje šuma dovelo je do značajnog smanjenja njihovog broja. Regija Shala e Bajgorës, i ne samo ona, nudi uslove za razvoj lova i lovačkog turizma. U regionu Mitrovice u poslednje vreme, zbog zagađenja ekološkog okruženja, domaće životinje su takođe postale retke. Broj goveda, ovaca, koza, konja, magaraca itd. značajno je opao. Opao je i broj peradi: kokošaka, pataka itd. Nekada su na rekama Ibaru i Sitnici bilo puno riba. Duž ovih reka se ribarilo, ali danas, zbog zagađenja vode, većina riba je nestala.
